Planowane zmiany w edukacji na lata 2024–2028
– co wiemy i co z tego wynika?

W styczniu bieżącego roku Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło początek prac nad dwoma różnymi projektami zmian w dotychczasowej podstawie programowej – krótkofalowym i długofalowym.

Projekt krótkofalowy polega na zredukowaniu treści nauczania i wymagań przewidzianych w obowiązującej obecnie podstawie programowej. Zgodnie z zapowiedziami MEN, zmiany te wejdą w życie  już od 1 września 2024 roku. Zredukowana formuła programowa będzie podstawą do przeprowadzenia egzaminu ósmoklasisty oraz egzaminu maturalnego już od wiosny 2025 roku.

Projekt długofalowy jest znacznie bardziej radykalny w założeniu. Ma doprowadzić do stworzenia pożądanego profilu absolwenta szkoły publicznej na nowe czasy i – na tej bazie – napisania od podstaw zupełnie nowej podstawy programowej dla wszystkich przedmiotów w szkole podstawowej i ponadpodstawowej. Zgodnie z zapowiedziami ta zupełnie nowa podstawa programowa ma wejść w życie 1 września 2026 w klasach 1, 4 i 7 szkoły podstawowej, a od 1 września 2028 roku w 1 klasie szkoły średniej. To z kolei oznacza, że egzamin ósmoklasisty na zupełnie nowej podstawie zostanie przeprowadzony wiosną 2028 roku, pierwsza matura natomiast na tej całkowicie zreformowanej podstawie programowej – wiosną 2032 roku.

Prace nad tymi projektami są już w toku, w mediach co chwila pojawiają się nowe informacje i zapowiedzi, często bez wyjaśnienia, którego z tych dwóch projektów dotyczą, nic więc dziwnego, że wśród nauczycieli, rodziców i samych uczniów mnożą się liczne pytania i wątpliwości. Aby je skutecznie rozwiać, w oparciu o informacje płynące z Ministerstwa przygotowaliśmy poniższe kalendarium. Będziemy Państwa na bieżąco informować o kolejnych decyzjach.

PROJEKT KRÓTKOFALOWY – ZMIANY PRZEWIDZIANE OD WRZEŚNIA 2024

W jakim celu MEN wprowadza zmiany i co wiemy na tę chwilę?

• Zmiany będą dotyczyły podstaw programowych dla II i III cyklu edukacyjnego (czyli dla klas 4–8 i szkół ponadpodstawowych); cykl I (czyli klasy 1–3) pozostaje bez zmian.
• Treści nauczania z poszczególnych przedmiotów zostaną ograniczone o około 20%.
• Proponowane ograniczenia będą miały na celu umożliwienie nauczycielom i uczniom spokojniejszej i bardziej dogłębnej realizacji nadal obowiązujących zagadnień z podstawy programowej dzięki zyskaniu dodatkowej rezerwy czasowej.
• Zmiany nie będą mogły obejmować przesunięć treści nauczania między klasami czy etapami edukacyjnymi. W przypadku szkół ponadpodstawowych możliwe będą przesunięcia treści nauczania między podstawowym a rozszerzonym zakresem kształcenia.
• Wymagania obowiązujące na egzaminie ósmoklasisty oraz egzaminie maturalnym w roku 2025 i kolejnych zostaną dostosowane do zmienionych podstaw programowych.
• Zmiany nie będą skutkować koniecznością wymiany podręczników na rok szkolny 2024/2025 i w kolejnych latach.

Jaki wpływ na nauczanie języka obcego będą miały zapowiadane zmiany?

• Poziomy ogólnej biegłości językowej oczekiwane na zakończenie danego etapu kształcenia mają zostać obniżone o pół stopnia w skali CEFR w przypadku języka kontynuowanego (pierwszego), a w przypadku zakresu dwujęzycznego – o jeden stopień w skali CEFR względem poziomów określonych w podstawie programowej z 2017/2018 roku. W przypadku drugiego języka poziomy biegłości mają pozostać bez zmian.
• Z listy przykładowych zagadnień dla poszczególnych zakresów tematycznych mają zostać wykreślone zagadnienia wykraczające poza określony poziom ogólnej biegłości językowej lub realizowane – z mniejszym poziomem szczegółowości – w ramach innych zagadnień.
• Bez większych zmian ma pozostać katalog umiejętności językowych kształconych i doskonalonych w ramach makroumiejętności językowych, tj. rozumienia wypowiedzi, tworzenia wypowiedzi, reagowania na wypowiedzi oraz przetwarzania wypowiedzi (mediacji).
• Bez zmian ma pozostać nadrzędny cel kształcenia, tj. skuteczne porozumiewanie się w języku obcym nowożytnym zarówno w mowie, jak i w piśmie.